Solu-Medrol
- Tovarlar ro‘yxati
- Dorixonalardagi narxlar
Ko‘rsatma uchun ko‘rsatilgan «Solu-Medrol vena ichiga va mushak ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash uchun liyofilizat, 1000 mg (flakon) + erituvchi 9 mg / ml, 15,6 ml (flakon)»
Лиофилизат қуйидагиларни сақлайди:
фаол модда: 40 мг, 125 мг, 250 мг, 500 мг, 1000 мг метилпреднизолон (метилпреднизолон натрий сукцинат кўринишида);
ёрдамчи моддалар: натрий дигидрофосфат моногидрати, натрий гидрофосфати.
Эритувчи: 9 мг бензил спирти, инъекция учун сув q.s. 1 мл гача.
Вена ичига ва мушак ичига юбориш учун эритма тайёрлаш учун 40 мг, 125 мг, 250 мг лиофилизат: лиофилизация қилинган кукун ёки оқ ёки деярли оқ рангли ғоваксимон масса. Эритувчи тиниқ рангсиз эритма.
Вена ичига ва мушак ичига юбориш учун эритма тайёрлаш учун 500 мг ва 1000 мг лиофилизат: лиофилизация қилинган кукун ёки оқ ёки деярли оқ рангли ғоваксимон масса. Эритувчи кучсиз бензил спирти ҳидига эга тиниқ рангсиз суюқлик.
Вена ичига ва мушак ичига юбориш учун эритма тайёрлаш учун лиофилизат.
Глюкокортикостероид восита. АТХ коди: H02AB04.
Препарат вена ичига (в/и) ва мушак ичига (м/и) юбориш учун синтетик глюкокортикостероид (ГКС) бўлган метилпреднизолоннинг инъекция шаклидир.
Фармакодинамикаси
Метилпреднизолон ҳужайра мембраналари орқали ўтади ва специфик цитоплазматик рецепторлар билан комплексларни ҳосил қилади. Сўнгра ушбу комплекслар ҳужайра ядросига ўтиб, ДНК (хроматин) билан боғланади ва мРНК транскрипциясини ҳамда турли ферментларнинг кейинги синтезини рағбатлантиради, тизимли қўлланганида метилпреднизолоннинг самараси ана шу билан тушунтирилади. Метилпреднизолон нафақат яллиғланиш жараёнига ва иммун жавобига сезиларли таъсир кўрсатади, балки углевод, оқсил ва ёғ алмашинувига ҳам таъсир кўрсатади. Бундан ташқари, у юрак-қон томир тизимига, скелет мушакларига ва марказий нерв тизимига таъсир кўрсатади.
Метилпреднизолонни қўллаш учун кўрсатмаларнинг кўпчилиги унинг яллиғланишга қарши, иммунодепрессив ва аллергияга қарши хусусиятларидан келиб чиқади.
Ушбу хусусиятлар туфайли қуйидаги терапевтик самараларига эришилади:
яллиғланиш ўчоғи яқинида иммунитетга нисбатан фаол ҳужайралар миқдорини камайиши; вазодилатацияни камайиши; лизосомал мембраналарни барқарорлашиши; фагоцитозни ингибиция қилиниши; простагландинлар ва уларга яқин бўлган бирикмаларни ҳосил бўлишини камайиши.
Метилпреднизолон кучли яллиғланишга қарши таъсирга эга бўлиб, айни пайтда унинг фаоллиги преднизолон фаоллигидан юқори, сув ва натрий ионларини тутилишини чақириш хусусияти эса преднизолонга нисбатан паст бўлади.
Метилпреднизолон натрий сукцинатининг метаболизми ва яллиғланишга қарши таъсир механизми метилпреднизолон метаболизмига ва яллиғланишга қарши таъсир механизмига ўхшаш. Эквивалент миқдорларини парентерал юборилганида ҳар иккала бирикмаларнинг биологик фаоллиги бир хил бўлган. Вена ичига юборилганида эозинофиллар сонини камайтириш бўйича ҳисобланган метилпреднизолон натрий сукцинати ва гидрокортизон натрий сукцинати фаоллигининг нисбати камида 4:1 ни ташкил этади. Бу перорал юборилганида метилпреднизолон натрий сукцинати ва гидрокортизон натрий сукцинатининг нисбий фаоллиги бўйича маълумотларига яхши корреляцияланади. Метилпреднизолоннинг 4 мг дозаси 20 мг гидрокортизон каби худди шундай глюкокортикостероид (яллиғланишга қарши) таъсир кўрсатади. Метилпреднизолон фақатгина сезиларли бўлмаган минералокортикостероид фаоллигига эга (200 мг метилпреднизолон 1 мг дезоксикортикостеронга эквивалентдир).
Метилпреднизолон кўпроқ қўл ва оёқларнинг ёғ клетчаткасига тарқаладиган липолитик фаолликка эга. Бундан ташқари, метилпреднизолон кўпроқ кўкрак қафаси, бўйин ва бош соҳасини қамраб оладиган липоген таъсирни намоён қилади. Буларнинг ҳаммаси пациент организмида ёғ депосининг қайта тақсимланишига олиб келади.
Метилпреднизолон оқсилларга нисбатан катаболик таъсир кўрсатади. Ажралиб чиқувчи амонокислоталар жигарда глюконеогенез жараёнида глюкоза ва гликогенга айланади. Периферик тўқималарда глюкозани истеъмол қилиниши пасаяди, бу айниқса қандли диабетни ривожланиш хавфи бўлган беморларда гипергликемия ва глюкозурияга олиб келиши мумкин.
Метилпреднизолоннинг максимал фармакологик фаоллиги қон плазмасида концентрациянинг юқори нуқтасида эмас, балки ундан кейин намоён бўлади, демак метилпреднизолоннинг таъсири биринчи навбатда унинг ферментлар фаоллигига таъсиридан келиб чиқади.
Фармакокинетикаси
Ҳар қандай юбориш усулида метилпреднизолон натрий сукцинати фаол шакли бўлган эркин метилпреднизолонни ҳосил қилган ҳолда холинэстеразлар таъсирида сезиларли даражада ва тезда гидролизга учрайди. Вена ичига 20 минут давомида 30 мг/кг дозада ёки 30-60 минут давомида 1 г дозада инфузиядан кейин тахминан 15 минутдан сўнг қон плазмасида метилпреднизолоннинг энг юқори концентрациясига (тахминан 20 мкг/мл) эришилади. Вена ичига 40 мг метилпреднизолон болюсли юборилганидан кейин тахминан 25 минут ўтгач, унинг қон плазмасида 42-47 мкг/100 мл га тенг бўлган энг юқори концентрациясига эришилади. Мушак ичига 40 мг юборилганида 120 минутдан кейин метилпреднизолоннинг 34 мкг/100 мл га тенг концентрациясига эришилади. Мушак ичига юборилганида вена ичига юборилишига нисбатан концентрациянинг анча паст бўлган юқори чўққисига эришилади. Қон плазмасидаги ўртача максимал концентрациясига (Сmax) мушак ичига 40 мг метилпреднизолон натрий сукцинати юборилганидан кейин 1 соат ўтгач эришилади ва 454 нг/мл ни ташкил этади. 12 соатдан кейин қон плазмасида метилпреднизолоннинг концентрацияси 31,9 нг/мл гача пасаяди, 18 соатдан кейин эса метилпреднизолон қонда топилмайди. «концентрация-вақт» эгри чизиғи остидаги майдонларни таққослаш метилпреднизолон натрий сукцинатнинг эквивалент дозаларини вена ичига ва мушак ичига юборилганида таъсир самарадорлигини бир хиллигини кўрсатади.
Агар метилпреднизолоннинг эквивалент миқдори юборилган бўлса, мушак ичига юборилганидан кейин препарат вена ичига юборилганига нисбатан қон плазмасида узоқроқ вақт давомида бўлади. Метилпреднизолоннинг таъсир этиш механизмини эътиборга олиб, ушбу фарқлар минимал клиник аҳамиятга эга деб ҳисоблаш мумкин.
Клиник самараси одатда препарат юборилганидан кейин 4-6 соатдан сўнг кузатилади. Бронхиал астмани даволашда биринчи ижобий натижалар 1-2 соатдан кейиноқ аниқланади. Фармакотерапевтик таъсири, ҳатто қон плазмасида метилпреднизолоннинг концентрацияси аниқланмаган тақдирда ҳам сақланиб қолади. Метилпреднизолоннинг яллиғланишга қарши фаоллигини давомийлиги гипоталамо-гипофизар-буйрак усти бези (ГГБ) тизимини сусайиш давомийлигига тахминан тенг.
Тақсимланиши. Метилпреднизолон организм тўқимасида фаол тақсимланади, гематоэнцефалик тўсиқ орқали ўтади ва она сутига ажралиб чиқади. Тақсимланиш ҳажми тахминан 1,4 мл/кг га тенг. Метилпреднизолоннинг қон плазмаси оқсиллари (альбумин ва кортикостероид-боғловчи глобулин) билан боғланиши тахминан 40 - 90% ни ташкил этади.
Метилпреднизолоннинг метаболизми жигарда, кўпроқ CYP3A4 изоферменти ёрдамида амалга оширилади ҳамда бу жараён кортизолнинг метаболизми билан сифат жиҳатидан ўхшаш бўлади. Асосий метаболитлари бўлиб 20β-гидроксиметилпреднизолон ва 20b-гидрокси-6a-метилпреднизолон ҳисобланади.
CYP3A4 изоферментининг бошқа кўплаб субстратлари каби метилпреднизолон шунингдек тўқималарда тақсимланишига ва бошқа дори воситалари билан ўзаро таъсирига таъсир кўрсатувчи P-гликопротеинининг АТФ билан боғлиқ транспорт оқсилларининг субстрати бўлиши мумкин.
Метилпреднизолон CYP3A4 изоферментининг субстратидир. CYP3A4 изоферменти катта ёшдаги одам жигаридаги энг кўп тарқалган CYP изоферментларининг кичик оиласидаги асосий изоферменти бўлиб ҳисобланади. Ушбу изофермент ҳам эндоген, ҳам синтетик ГКС метаболизми I фазасининг асосий босқичини стероидларни бета-гидроксилланишни катализ қилади. Бошқа кўплаб бирикмалар ҳам шунингдек CYP3A4 изоферментининг субстратлари бўлиб ҳисобланади, уларнинг айримлари (бошқа препаратлар каби) CYP3A4 изоферментини индукция ёки ингибиция қилиш ёрдамида метилпреднизолоннинг метаболизмига таъсир қилади («Дориларнинг ўзаро таъсири» бўлимига қаранг).
Чиқарилиши. Метилпреднизолон натрий сукцинатни қон плазмасидан чиқарилиш даври (T1/2) 2,3-4 соатни ташкил этади, ва эҳтимол, юбориш йўлига боғлиқ бўлмайди. Умумий клиренси 5-6 мл/мин/кг. Метилпреднизолон оралиқ (ўртача) таъсир давомийлигига эга ГКС. Унинг одам организмидан ярим чиқарилиш даври T1/2 12-36 соатни ташкил этади. Ҳужайра ичидаги фаоллиги ҳисобига метилпреднизолонни қон плазмасидан ярим чиқарилиш даври T1/2 ва умуман организмдан чиқрилиш даври T1/2 орасида яққол фарқ аниқланади. Метаболитлар асосан буйрак орқали ҳам боғланмаган ҳолда, ҳам асосан жигарда ва қисман буйракда ҳосил бўладиган глюкуронидлар ва сульфатлар шаклида чиқарилади. Вена ичига углерод 14С билан нишонланган метилпреднизолон юборилганидан кейин умумий радиоактив модданинг 75% буйрак орқали 96 соат давомида, 9% ичак орқали 5 кун давомида чиқарилади, ҳамда 20% сафрода аниқланади.
Эндокрин касалликлар:
Бирламчи ва иккиламчи буйрак усти бези етишмовчилиги (зарурат бўлганида минералокортикостероидлар билан биргаликда, айниқса педиатрия амалиётида қўлланилади). Ўткир буйрак усти бези етишмовчилиги (минералокортикостероидларни қўшиш зарурати юзага келиши мумкин). Буйрак усти бези етишмовчилиги оқибатидаги шок ёки буйрак усти бези етишмовчилиги бўлиши мумкин бўлганда одатдаги усуллар билан даволаб бўлмайдиган шок (агар минерал кортикостероид таъсир номақбул бўлса). Операциядан олдинги даврда, оғир травма ёки оғир касалликда, буйрак усти бези етишмовчилиги аниқланган ёки шубҳа қилинган беморларда. Буйрак усти бези туғма гиперплазияси. Ним ўткир тиреоидит. Онкологик касаллик фонидаги гиперкальциемия.
Ревматик касалликлар (ўткир ҳолатдан чиқариб олиш учун ёки касалликни зўрайишида қисқа муддатли қўшимча даволаш сифатида): Посттравматик остеоартрит. Остеоартритда синовит. Ревматоид артрит, жумладан ювенил ревматоид артрит (алоҳида ҳолларда қуйи дозалар билан самарани тутиб турувчи даволаш талаб қилиниши мумкин). Ўткир ва ним ўткир бурсит. Эпикондилит. Ўткир носпецифик тендосиновит. Ўткир подагрик артрит. Псориатик артрит. Анкилозловчи спондилит.
Бириктирувчи тўқималарнинг тизимли касалликлари (зўрайиш даврида ёки айрим ҳолларда самарани тутиб турувчи даволаш сифатида): Тизимли қизил югурик (ва югурикли нефрит). Ўткир ревмокардит. Тизимли дерматомиозит (полимиозит). Нодоз периартериит. Гудпасчер синдроми.
Тери касалликлари: Пуфакчали қавариқ. Оғир кўп шаклли эритема (Стивенс-Джонсон синдроми). Эксфолиатив дерматит. Оғир псориаз. Герпес шаклли буллёз дерматит. Оғир себореяли дерматит. Замбуруғсимон микоз.
Кўз касалликлари (кўзни шикастланиши билан кечувчи оғир ўткир ва сурункали аллергик ва яллиғланиш жараёнлари): Ирит ва иридоциклит. Хориоретинит. Диффуз орқа увеит ва хориоидит. Кўриш нервининг неврити. Симпатик офтальмия. Олд сегментининг яллиғланиши. Аллергик конъюнктивит. Кўз шох пардасининг чекка аллергик яралари. Кератит.
Нафас йўлларининг касалликлари: Симптоматик саркоидоз. Бериллиоз. Яшин тезлигида кечувчи ва диссеминацияланган ўпка туберкулёзи тегишли туберкулёзга қарши кимё терапияси билан бирга. Бошқа воситалар билан даволаб бўлмаган Леффлер синдроми. Аспирацион пневмонит.
Гематологик касалликлар: Ортирилган (аутоиммун) гемолитик анемия. Катталарда идиопатик тромбоцитопеник пурпура фақат вена ичига юборилади. Катталарда иккиламчи тромбоцитопения. Эритробластопения (эритроцитар анемия). Туғма (эритроидли) гипопластик анемия.
Нерв тизими: Бирламчи ёки метастазали ўсма оқибатидаги ва/ёки жарроҳлик ёки нур билан даволаш билан боғлиқ бўлган бош мия шиши. Тарқоқ склерозни зўрайиши. Орқа миянинг ўткир травматик шикастланишлари. Даволашни юз берган травмадан кейин дастлабки 8 соатда бошлаш лозим.
Қўллаш учун бошқа кўрсатмалар: Субарахноидал блокли туберкулёзли менингит ёки блок хавфи бўлганида (тегишли туберкулёзга қарши кимё терапияси билан биргаликда). Нерв тизими ёки миокард шикастланиши билан кечувчи трихинеллёз. Аъзолар трансплантацияси.
Онкологик касалликлар юзасидан кимё терапияси билан боғлиқ кўнгил айниши ва қусишни олдини олиш.
Солу-медрол препаратини вена ичига ёки мушак ичига юбориладиган инъекция кўринишида ёхуд вена ичига юбориладиган инфузия кўринишида юбориш мумкин, аммо шошилинч ҳолатларда даволашни вена ичига юбориладиган инъекциядан бошлаш афзалроқдир. Болаларга кичикроқ дозаларни (аммо суткада 0,5 мг/кг кам эмас) юбориш лозим, бироқ дозани танлашда беморнинг ёши ва тана вазнини эмас, балки биринчи навбатда ҳолатнинг оғирлик даражасини ва беморнинг даволашга нисбатан реакциясини ҳисобга олинади.
ҲАЁТГА ХАВФ ТУҒДИРУВЧИ ҲОЛАТЛАРДА ҚЎШИМЧА ДАВОЛАШ СИФАТИДА ҚЎЛЛАШ
Тана вазнининг ҳар бир килограммига 30 мг дозада вена ичига камида 30 минут давомида юборилади. Ушбу дозани юборишни кўпи билан 48 соат давомида ҳар 4-6 соатда такрорлаш мумкин.
Кортикостероид даволаш самарали бўладиган касалликларни даволашда, касаллик хуруж қилганида ва/ёки стандарт даволаш самарасиз бўлганида ПУЛЬС-ТЕРАПИЯ ўтказилади.
Тавсия этиладиган даволаш схемалари: | |
Ревматик касалликлар: | 1-4 кун давомида суткада 1 г дозада в/и ёки 6 ой давомида 1 ойда 1 г в/и |
Тизимли қизил югурик: | 3 кун давомида суткада 1 г дозада в/и |
Тарқоқ склероз: | 3 ёки 5 кун давомида суткада 1 г дозада в/и |
Шишиш ҳолатлари, масалан, гломерулонефрит, югурикли нефрит: | 4 кун давомида кунора 30 мг/кг дозада в/и ёки 3, 5 ёки 7 кун давомида суткада 1 г дозада в/и |
Юқорида кўрсатилган дозаларни камида 30 минут давомида юбориш лозим, агар даволаш ўтказилганидан кейин бир ҳафта ичида яхшиланишга эришилмаса ёки агар беморнинг ҳолати буни талаб қилса, препаратни юборишни такрорлаш мумкин.
ТЕРМИНАЛ БОСҚИЧДАГИ ОНКОЛОГИК КАСАЛЛИКЛАР ҲАЁТ СИФАТИНИ ЯХШИЛАШ УЧУН
8 ҳафта давомида ҳар куни суткада 125 мг дозада вена ичига юборилади.
ОНКОЛОГИК КАСАЛЛИКЛАР ЮЗАСИДАН ЎТКАЗИЛАДИГАН КИМЁТЕРАПИЯ БИЛАН БОҒЛИҚ КЎНГИЛ АЙНИШИ ВА ҚУСИШНИ ОЛДИНИ ОЛИШ
Сезиларли бўлмаган ёки ўртача ифодаланган қусиш таъсирига эга бўлган препаратлар билан кимётерапия ўтказилганида кимётерапевтик препарат юборилишига қадар бир соат олдин, кимё терапияни бошида, шунингдек у тугаганидан сўнг камида 5 минут давомида 250 мг ни вена ичига юборилади. Таъсирни кучайтириш учун Солу-медрол препаратининг биринчи дозаси билан биргаликда хлорфенотиазин препаратларини юбориш мумкин.
Кучли қусиш таъсирига эга бўлган препаратлар билан кимётерапия ўтказилганида кимётерапевтик препарат юборилишидан бир соат олдин метоклопрамид ёки бутирофеноннинг тегишли дозалари билан бирга камида 5 минут давомида 250 мг вена ичига юборилади, сўнгра кимётерапияни бошида ва у тугаганидан сўнг 250 мг дан вена ичига юборилади.
ОРҚА МИЯНИНГ ЎТКИР ТРАВМАТИК ЖАРОҲАТЛАРИ
Даволашни травмадан кейин биринчи 8 соатда бошлаш зарур. Тана вазнининг ҳар бир килограммига 30 мг миқдорда 15 минут давомида вена ичига болюсли юбориш тавсия этилади, сўнгра 45 минут танаффус қилинади, ундан кейин эса 23 соат давомида (агар даволаш травмадан кейин биринчи 3 соатда бошланган бўлса) ёки 47 соат давомида (агар даволаш травмадан кейин биринчи 3-8 соатда бошланган бўлса) соатига 5,4 мг/кг дозада узлуксиз инфузия ўтказилади. Препаратни изоляция қилинган венага инфузия насоси ёрдамида юбориш лозим.
БОШҚА КЎРСАТМАЛАРДА бошланғич доза касалликнинг характерига боғлиқ ҳолда вена ичига 10-500 мг ни ташкил этади. Оғир ўткир ҳолатларда қисқа курс учун препаратнинг юқорироқ дозалари талаб қилиниши мумкин. 250 мг дан ортиқ бўлмаган бошланғич дозани вена ичига камида 5 минут давомида юбориш лозим, 250 мг дан юқори дозалар камида 30 минут давомида юборилади. Кейинги дозалар вена ичига ёки мушак ичига юборилади, бунда юборилишлар орасидаги интервалларнинг узоқлиги беморнинг даволашга нисбатан реакциясига ва беморнинг клиник ҳолатига боғлиқдир.
Эритмаларни тайёрлаш
Парентерал юбориш учун препаратларни имкон доирасида ранги ўзгариши ёки заррачаларни пайдо бўлиши юзасидан визуал текшириш лозим.
Икки сиғимли Act-0-Vialâфлакони:
- Эритувчи қуйи сиғимга оқиб тушиши учун пластик активаторни босинг.
- Лиофилизат эримагунча флаконни эҳтиёткорлик билан тебратинг.
- Тиқин марказини ёпиб турувчи пластик дискни олиб ташланг.
- Тиқин юзасига антисептик билан ишлов беринг.
- Тиқин марказини игна билан игна учи кўриниб турадиган ҳолда тешинг. Флаконни ағдаринг ва шприц билан эритманинг керакли миқдорини тортиб олинг.
Флакон:
Асептикага риоя этган ҳолда эритувчини лиофилизатли флаконга юборинг. Фақат махсус эритувчини ишлатинг.
Вена ичига инфузияни амалга ошириш учун эритмани тайёрлаш:
Эритмани юқорида кўрсатилганидек тайёрланг. Препарат шунингдек препаратнинг дастлабки эритмасини декстрозанинг сувдаги 5% ли эритмаси билан, физиологик эритма билан, декстрозанинг 0,45 ёки 0,9% ли натрий хлорид эритмасидаги 5% ли эритмаси билан аралаштириш йўли орқали олинган суюлтирилган эритмалар кўринишида юборилиши мумкин. Тайёрланган эритмалар 12 соат давомида физик ва кимёвий жиҳатдан барқарордир.
Солу-медрол препаратини қўлланилиши мумкин бўлмаган усулларда (интратекал/эпидурал) юборилганида қуйидаги нохуш реакциялар: арахноидит, меъда-ичак йўллари/қовуқ фаолиятини бузилишлари, бош оғриғи, менингит, парапарез/параплегия, титроқ, сезувчанликни бузилиши қайд этилган. Мазкур реакцияларнинг тез-тезлиги номаълум.
Сув-электролит алмашинуви томонидан: натрийни тутилиши, организмда суюқлик ва тузларни тутилиши, калийни юқори даражада чиқарилиши, гипокалиемик алкалоз.
Қон ва лимфа тизимлари томонидан лейкоцитоз.
Юрак-қон томир тизими томонидан: артериал босимни ошиши ёки пасайиши; юрак ритмини бузилишлари (аритмиялар, брадикардия, тахикардия); сурункали юрак етишмовчилиги (мойиллиги бўлган пациентларда); ўпка шиши; чала туғилган болаларда гипертрофик кардиомиопатия; ҳушдан кетиш; тромбоз, тромбоэмболия (шу жумладан ўпка артериясининг тромбоэмболияси); васкулит; тромбофлебит; ўткир ва ним ўткир миокард инфаркти билан оғриган беморларда некроз ўчоғини кенгайиши, чандиқ тўқима шаклланишининг секинлашуви, бу юрак мушагини узилишига олиб келиши мумкин.
Юрак ритмини бузилишлари ва/ёки циркулятор коллапсни ривожланиши тўғрисида, ва/ёки метилпреднизолоннинг юқори дозаларини вена ичига тез (10 минут давомида 0,5 г дан ортиқ) юборилганида юракни тўхтаб қолиши ҳақида хабарлар бор. Метилпреднизолоннинг юқори дозаларини вена ичига юбориш вақтида ва ундан кейин шунингдек брадикардия ҳоллари қайд этилган, бироқ улар инфузия тезлиги ва давомийлигига ҳар доим ҳам боғлиқ бўлмаган.
Таянч-ҳаракати аппарати томонидан: остеонекроз, миопатия, мушак кучсизлиги, остеопороз, патологик синишлар, мушак атрофияси, невропатик атрофия, артралгия, миалгия, умуртқа бўғимларининг компрессион синишлари, найсимон суяклар эпифизларининг асептик некрози, пай узилишлари, айниқса Ахил пайини узилиши.
Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан: тешилиши ва қон кетиши билан кечувчи пептик яра, меъдадан қон кетиши, панкреатит, гепатит*, перитонит, эзофагит (шу жумладан ярали), ичак деворининг перфорацияси, қоринда оғриқ, қорин деворида зўриқиш, диарея, диспепсия, метеоризм, кўнгил айниши, қусиш, тўхтамайдиган ҳичиқоқ.
Метилпреднизолон билан даволанишдан кейин қон плазмасида аланинаминотрансфераза (АЛТ), аспартатаминотрансфераза (АСТ) ва ишқорий фосфатаза фаоллигини ошиши кузатилган. Одатда бу ўзгаришлар сезиларсиз, бирор-бир клиник синдромлар билан боғлиқ бўлмай, даволаш тўхтатилганидан кейин қайтувчан бўлади.
Тери қопламалари томонидан: ангионевротик шиш, периферик шишлар, тери атрофияси, тери стриялари, петехиялар ва экхимозалар, тери пигментациясини сусайиши, гиперпигментация, гирсутизм, тошма, эритема, тери қичишиши, эшакеми, акне, яраларни секин битиши, юборилган жойда реакциялар, сочларни ингичкалашиши, аллергик дерматит.
Модда алмашинуви томонидан: оқсилларни юқори даражада парчаланишидан келиб чиқадиган манфий азот баланси, иштаҳани ошиши (тана вазнини ошишига олиб келиши мумкин), кучли терлаш.
Нерв тизими томонидан: эпидурал липоматоз, кўриш нерви дискини шишиши билан кечувчи бош мия ички босимни ошиши (бош мия ички хавфсиз гипертензияси), титроқ, парастезиялар, амнезия, фикрлашни бузилиши, бош айланиши, бош оғриғи, аффектли бузилишлар (жумладан, кайфиятни лабил ўзгарувчанлиги, депрессив кайфият, эйфория ҳолати, дорига боғлиқлик, суицидал фикрлар), психотик бузилишлар (жумладан, мания, делюзиялар, галлюцинациялар, шизофрения ёки унинг зўрайиши), онгни чалкашиши, руҳиятни бузилиши, ваҳима, шахсиятни ўзгариши, кайфиятни тез ўзгарувчанлиги, ноодатий хулқ-атвор, уйқусизлик, жиззакилик.
Эндокрин тизим томонидан: ҳайз кўриш циклини бузилиши, Иценко-Кушинг синдроми, гипопитуитаризм, стероид препаратларни «бекор қилиш» синдроми ривожланиши, глюкозага толерантликни пасайиши, қандли диабет билан касалланган пациентларда инсулинга ёки перорал гипогликемик препаратларга эҳтиёжни ошиши, болаларда ўсишни ва суякланиш жараёнини тўхтаб қолиши (эпифизар ўсиш зоналарини муддатидан илгари ёпилиши), липоматоз.
Лаборатория кўрсаткичлари: қон плазмасида мочевина концентрациясини ошиши, дислипидемия, сийдикда кальций концентрациясини ошиши, гипокальциемия.
Сезги органлари томонидан: марказий серозли хориоретинопатия, орқа субкапсуляр катаракта, кўз ички босимини ошиши, глаукома, экзофтальм, вертиго, иккиламчи замбуруғли ёки вирусли кўз инфекцияси, кўз шоҳ (мугузи) пардасини тешилиши (оддий герпесни кўзда намоён бўлишида).
Иммун тизими томонидан: инфекцион касалликлар, шартли патоген қўзғатувчилар келтириб чиқарадиган инфекцияларни юзага келиши, юқори сезувчанлик реакциялари, жумладан анафилаксия, тери синамаларини ўтказишда реакцияларни сусайиши.
Бошқалар: кучли толиқиш, қувватсизлик, ачишиш ва санчиқ (айниқса вена ичига юборилганидан кейин бут соҳасида), «стерил абсцесс», сперматозоидларнинг ҳаракатчанлиги ва сонини ошиши ёки камайиши.
Метилпреднизолон билан даволанган беморларда Капоши саркомаси қайд этилганлиги ҳақида хабар берилган. Метилпреднизолонни қўллаш бекор қилинганида клиник ремиссия юз бериши мумкин.
*Препаратни вена ичига юборилиши фонида гепатит ривожланиши ҳақида хабарлар бор.
Тизимли микозлар.
Анамнезда препаратнинг ҳар қандай компонентига юқори сезувчанлик.
Препаратни интратекал юбориш.
Препаратни эпидурал юбориш.
Бош мия жароҳати оқибатида бош мия шикастланиши.
Идиопатик тромбоцитопеник пурпура (препарат мушак ичига юборилганида).
Тирик ёки кучсизлантирилган вакциналарни Солу-медрол препаратининг иммун депрессив дозалари билан бир вақтда қўллаш.
Эмизиш даврда қўллаш мумкин эмас.
Препаратни ўткир ва ним ўткир миокард инфаркти бўлган беморларда қўллаш тавсия этилмайди, чунки Солу-медрол препаратини уларда қўллаш некроз ўчоғини кенгайишига, чандиқли тўқима шаклланишини секинлашишига ва бунинг оқибатида юрак мушагини узилишига олиб келиши мумкин.
Мазкур препарат таркибида бензил спиртини сақлайди. Бензил спирти чала туғилган чақалоқларда ўлим билан якун топувчи «бўғилиш синдроми»ни келтириб чиқариши мумкин. Препаратни янги туғилган чақалоқларда қўллаш тавсия этилмайди.
Эҳтиёткорлик билан
Препаратни қуйидаги ҳолларда: ярали колит, агар тешилиш, абцесс ёки бошқа йирингли инфекция хавфи бўлса; дивертикулит; ичакда янги анастомозлар мавжуд бўлганида; фаол ёки латент пептик ярада; меъда ва ўн икки бармоқ ичакнинг яра касаллиги; вирусли, замбуруғли ёки бактериал табиатга эга бўлган паразитли ва юқумли касалликлар, сувчечак, қизамиқ, стронгилоидоз, фаол ёки латент туберкулёз, ўраб олувчи темиратки; буйрак етишмовчилиги, буйрак усти бези пўстлоғининг иккиламчи етишмовчилиги; артериал гипертензия; остеопороз, gravis миастенияси; гипотиреоз, қандли диабет; тиришиш синдроми; анамнезда метилпреднизолонни юборишда аллергик реакциялар (бронхоспазм); ўткир психоз; глаукома; ҳозирги вақтда тромбоэмболик асоратлари бўлган ёки ушбу асоратларнинг ривожланишига мойиллиги бўлган пациентларда эҳтиёткорлик билан қўллаш лозим.
Иценко-Кушинг касаллиги бўлган пациентларда препаратни қўллашдан сақланиш лозим.
Сурункали юрак етишмовчилиги бўлган пациентларда Солу-медрол препаратини эҳтиёткорлик билан ва фақат мутлақ зарурат бўлганидагина қўллаш лозим.
Оддий герпес вируси келтириб чиқарадиган кўзлари шикастланган пациентларда Солу-медрол препаратини шунингдек эҳтиёткорлик билан қўллаш лозим, чунки бу кўзнинг шоҳ пардасини тешилишига олиб келиши мумкин.
Остеопороз ва артериал гипертензияни ривожланиш юқори хавфи туфайли, кекса ёшдаги пациентларда препаратни эҳтиёткорлик билан қўллаш лозим.
Болаларда (айниқса узоқ муддатли даволаш чоғида) Солу-медрол препаратини эҳтиёткорлик билан қўллаш зарур.
Вена ичига юбориш учун аралашмалар таркибига кирадиган бошқа дори воситалари билан вена ичига юборилганида метилпреднизолоннинг эритмаларини мутаносиблиги ва барқарорлиги рН га, концентрацияга, вақтга, ҳароратга, шунингдек метилпреднизолоннинг эрувчанлигига боғлиқ. Метилпреднизолонни имкон қадар бошқа дори воситаларидан алоҳида, вена ичига юбориладиган болюсли инъекциялар, вена ичига юбориладиган инфузиялар ёки қўшимча томчилатгич орқали иккинчи эритма кўринишида юбориш тавсия этилади.
CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари метилпреднизолоннинг метаболизмини сусайтириши, унинг клиренсини пасайтириши ва қон плазмасидаги концентрациясини ошириши мумкин. Ушбу ҳолларда дозани ошириб юборилиши ҳолатларига йўл қўймаслик мақсадида метилпреднизолоннинг дозасини титрлаш лозим.
CYP3A4 изоферментининг индукторлари метилпреднизолоннинг клиренсини оширириши мумкин. Бу метилпреднизолоннинг қон плазмасидаги концентрациясини пасайиши билан намоён бўлади, бу эса хоҳланаётган самарани олиш учун препаратнинг дозасини оширишни талаб қилиши мумкин.
CYP3A4 изоферментининг субстратлари CYP3A4 изоферментининг бошқа субстратлари иштирокида метилпреднизолоннинг клиренси ўзгариши мумкин, бу эса метилпреднизолоннинг дозасига тегишли тузатиш киритишни талаб қилиши мумкин. Препаратларни монотерапия кўринишида қўлланганида намоён бўладиган ножўя кўринишлар препаратларни бир вақтда қўлланганида тез-тез юзага келиши мумкинлиги эҳтимоли мавжуд.
Қуйида келтирилган дори воситаларининг ўзаро таъсирларига доир мисоллар муҳим клиник аҳамиятга эга бўлиши мумкин.
Дори воситасининг синфи ёки тури дори воситаси ёки моддаси | Ўзаро таъсири/самараси |
Антибактериал препаратлар изониазид | CYP3A4 изоферментининг ингибитори. Бундан ташқари, метилпреднизолон томонидан изониазидни ацетилланиш даражасини ва клиренсини ошириш эҳтимоли мавжуд. |
Туберкулёзга қарши антибиотик рифампицин | CYP3A4 изоферментининг индуктори. |
Перорал антикоагулянтлар | Метилпреднизолон билвосита антикоагулянтларнинг таъсирига турлича таъсир кўрсатади. Метилпреднизолон билан бир вақтда қабул қилинадиган антикоагулянтларнинг самарасини ҳам кучайиши, ҳам сусайиши ҳақида хабар қилинади. Антикоагулянтнинг зарур самарасини қўллаб туриш учун коагулограммани доимо назорат қилиш зарур. |
Тутқаноққа қарши воситалар карбамазепин | CYP3A4 изоферментининг индуктори ва субстрати. |
Тутқаноққа қарши воситалар фенобарбитал фенитоин | CYP3A4 изоферментининг индукторлари. |
Н-холинолитиклар (миорелаксантлар) | Солу-медрол препарати холинолитик препаратларига таъсир кўрсатиши мумкин. Солу-медрол препаратининг юқори дозалари ва н-холинолитиклар бир вақтда қўлланилганида ўткир миопатия ҳоллари тўғрисида хабар қилинган («Ножўя таъсири» бўлимига қаранг). Солу-медрол препарати билан бир вақтда қўлланилганида панкуроний ва векуронийни блокада қилиш самарасига антагонизм қайд этилган. Мазкур самарани ҳар қандай н-холинолитиклар қўлланилганида ҳам кутиш мумкин. |
Холинэстераза ингибиторлари | Метилпреднизолон gravis миастенияси бўлган пациентларда холинэстераза ингибиторларининг самарасини пасайтириши мумкин. |
Гипогликемик препаратлар | Солу-медрол препарати қон плазмасида глюкоза концентрациясини ошириши мумкинлиги туфайли, гипогликемик препаратларнинг дозасига тузатиш киритиш лозим. |
Қусишга қарши препаратлар апрепитант фозапрепитант | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. |
Замбуруғларга қарши препаратлар итраконазол кетоконазол | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. |
Вирусларга қарши препаратлар ОИВ протеазаси ингибиторлари | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. Индинавир ва ритонавир каби ОИТВ протеазаси ингибиторлари қон плазмасида метилпреднизолоннинг концентрациясини ошириши мумкин. Метилпреднизолон ОИТВ протеазаси ингибиторларининг метаболизмини кучайтириши мумкин, бу қон плазмасида уларнинг концентрациясини пасайишига олиб келиши мумкин. |
Ароматаза ингибиторлари аминоглутетимид | Аминоглутетимид билан индукцияланган буйрак усти безлари фаолиятини сусайтириш Солу-медрол препарати билан узоқ муддатли даволашдан келиб чиқадиган эндокрин ўзгаришларига тўсқинлик қилиши мумкин. |
Кальций каналлари блокаторлари дилтиазем | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. |
Перорал контрацепция препаратлари этинилэстрадиол/норэтиндрон | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. |
Грейпфрут шарбати | CYP3A4 изоферментининг ингибитори. |
Иммунодепрессантлар циклоспорин | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. Метилпреднизолон ва циклоспоринни бир вақтда қўлланиши метаболизмни ўзаро тормозланишини келтириб чиқаради, бу қон плазмасида препаратларнинг бири ёки ҳар иккаласининг концентрациясини ошишига олиб келиши мумкин. Шунинг учун ушбу препаратларнинг ҳар бирини монотерапия сифатида қўллаш билан боғлиқ ножўя таъсирлар уларни биргаликда қўллашда тез-тез юзага келиши мумкин. Ушбу препаратларни бирга қўлланганида тиришишларни юз бериши ҳоллари қайд этилган. |
Иммунодепрессантлар циклофосфамид такролимус | CYP3A4 изоферментининг субстратлари. |
Антибиотик-макролидлар кларитромицин эритромицин | CYP3A4 изоферментининг ингибиторлари ва субстратлари. |
Ностероид яллиғланишга қарши препаратлар (НЯҚП) аспириннинг (ацетилсалицил кислотасининг) юқори дозалари | Солу-медрол препарати ва НЯҚП бир вақтда қўлланганида меъда-ичакдан қон кетиши ва яраларни ҳосил бўлиши ҳолларини сони ошиши мумкин. Метилпреднизолон юқори дозаларда қабул қилинадиган ацетилсалицил кислотасининг клиренсини узоқ вақт момбайнида ошириши мумкин, бу қон плазмасида салицилатларнинг концентрациясини пасайишига ёки метилпреднизолонни қўллаш бекор қилинганида салицилатларнинг токсиклик хавфини ошишига олиб келиши мумкин. Ацетилсалицил кислотасини Солу-медрол препарати билан бирга эҳтиёткорлик билан буюриш лозим. |
Қон плазмасида калий концентрациясини пасайтирувчи препаратлар | Солу-медрол препаратини ва қон плазмасида калий концентрациясини пасайтирувчи препаратларни (масалан, диуретиклар, амфотерицин В ни) бир вақтда қўлланганда пациентларни гипокалиемия ривожланиши юзасидан синчковлик билан кузатиш лозим. Шунингдек Солу-медрол препарати ва ксантинларни ёки β2-агонистларни бир вақтда қўлланганда гипокалиемияни ривожланишининг юқори хавфи мавжудлигини эътиборга олиш лозим. |
Солу-медрол препарати қўлланганида тери синамаларини ўтказишда реакциялар сусайиши мумкин.
Юрак гликозидларини қабул қилаётган пациентларда гипокалиемия фонида аритмияларни ривожланиш хавфи мавжуд.
Номутаносиблик
Метилпреднизолон билан эритмада номутаносиб препаратлар қуйидагиларни: натрий аллопуринол, доксапрам гидрохлориди, тигециклин, дилтиазем гидрохлориди, кальций глюконати, векуроний бромиди, рокуроний бромиди, цизатракуриум бесилати, гликопирролат, пропофолни ўз ичига олади.
Солу-медрол препарати билан даволаш асоратлари дозанинг катталиги ва даволаш давомийлигига боғлиқ бўлганлиги сабабли, ҳар бир конкрет ҳолатда хавф/фойда нисбати таҳлили асосида бундай даволашнинг зарурлиги ҳақида қарор қабул қилинади, шунингдек даволаш давомийлиги ва қабул қилишлар сони аниқланади.
Пациентнинг ҳолатини ўта яхши назорат қилиш мақсадида Солу-медрол препаратининг энг кичик дозасини қўллаш лозим. Самарага эришилганида имкон қадар дозани тутиб турувчи дозагача босқичма-босқич камайтириш ёки даволашни тўхтатиш лозим.
Аритмияни ривожланиш хавфи туфайли, Солу-медрол препаратини юқори дозаларда қўллашни зарур ускуналар (электрокардиограф, дефибриллятор) билан жиҳозланган стационар шароитларида ўтказиш лозим.
Узоқ муддатли спонтан ремиссия рўй берганида даволашни тўхтатиш лозим.
Узоқ муддатли даволашда пациент мунтазам текширишдан (кўкрак қафаси аъзоларининг рентгенографияси, қон плазмасида глюкоза концентрациясини овқатлангандан кейин 2 соат ўтгач текшириш, сийдикнинг умумий таҳлили, артериал босимни ўлчаш, тана вазнини назорат қилиш, анамнезда меъда-ичак йўлларининг ярали касалликлари мавжуд бўлганида рентгенологик ёки эндоскопик текширишлар) ўтказилиши лозим.
Метилпреднизолоннинг юқори дозаларини қўллаш ўткир панкреатитни ривожланишига олиб келиши мумкин.
Солу-медрол препарати билан узоқ муддат даволанган болаларни ўсиши ва ривожланишини синчковлик билан назорат қилиш лозим. Ўсишни тўхтаб қолиши узоқ муддатли ҳар кунлик, бир нечта дозаларга бўлинган даволашни қабул қилаётган болаларда кузатилиши мумкин. Препаратни болаларда узоқ муддат давомида ҳар куни фақат абсолют кўрсатмалар бўйича қўллаш мумкин. Препаратни кунора қўллаш мазкур ножўя таъсирни ривожланиш хавфини камайтириши ёки уни бутунлай олдини олиш имконини бериши мумкин.
Солу-медрол препарати билан узоқ муддат давомида даволанаётган болалар бош мия ички гипертензиясини ривожланишининг юқори хавфи гуруҳида бўладилар.
Метилпреднизолоннинг юқори дозаларини қўллаш болаларда панкреатитни ривожланишига олиб келиши мумкин.
Жигарнинг дори келтириб чиқарган шикастланиши (масалан, ўткир гепатит) метилпреднизолон билан (одатда 1 мг/сутка дозада) вена ичига пульс-терапияни ўтказилишининг оқибати бўлиши мумкин. Ўткир гепатитнинг дастлабки белгилари бир неча ҳафтадан кейин ёки кейинроқ ривожланиши мумкин. Мазкур ножўя кўринишни йўқолиши даволаш бекор қилинганидан кейин қайд этилган.
Иммун тизимини сусайтирадиган препаратларни қабул қилаётган беморлар соғлом шахсларга нисбатан инфекцияларга кўпроқ чалинадилар. Масалан, сувчечак ва қизамиқ иммунизация қилинмаган болаларда ёки Солу-медрол препаратини қабул қилаётган катталарда оғирроқ, ўлим ҳолатига қадар кечиши мумкин.
Гарчи назоратли клиник тадқиқотлар тарқоқ склероз зўрайганида метилпреднизолон соғайиш жараёнини самарали жадаллаштиришини кўрсатган бўлса-да, метилпреднизолоннинг мазкур касалликнинг натижаси ва патогенезига таъсир кўрсатиши аниқланмаган. Тадқиқотлар, шунингдек сезиларли самарага эришиш учун метилпреднизолоннинг етарлича юқори дозаларини юбориш зарурлигини кўрсатди.
Метилпреднизолон интратекал ёки эпидурал юборилганда оғир асоратларни ривожланиш ҳолатлари ҳақида хабар қилинган.
Метилпреднизолонни қабул қилаётган пациентларда одатда юқори дозалар билан даволашда эпидурал липоматозни ривожланиши ҳақидаги хабарлар мавжуд.
Плацебога нисбатан метилпреднизолон билан даволаш ўтказилган пациентларда бош мияни шикастланишидан 2 ҳафта ёки 6 ойдан кейин ўлим ҳолатининг кўпайганлиги аниқланганлиги туфайли, тизимли ГКС, шу жумладан Солу-медрол препарати бош миянинг травма оқибатидаги шикастланишини даволаш учун буюрилмайди ва қўлланмаслиги керак. Ўлим ҳолатларининг метилпреднизолон натрий сукцинати қўлланилиши билан сабаб боғлиқлиги аниқланмаган.
Солу-медрол препарати билан даволаш фонида инфекцияларга чалиниш кўпайиши мумкин, айрим инфекциялар чала намоён бўлган шаклда кечиши, бундан ташқари янги инфекциялар ривожланиши мумкин. Бундан ташқари, организмнинг инфекция жараёнини локализациясига бўлган қобилияти пасаяди. Инсон организмининг турли тизимларида локализацияланадиган вируслар, бактериялар, замбуруғлар, оддий организмлар ёки гельминтлар каби турли патоген организмлар келтириб чиқарадиган инфекцияларни ривожланиши Солу-медрол препаратини ҳам монотерапия сифатида, ҳам ҳужайра иммунитети, гуморал иммунитет ёки нейтрофиллар фаолиятига таъсир кўрсатувчи бошқа иммунодепрессантлари билан бирга қўлланиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Ушбу инфекциялар оғир бўлмаган ҳолда кечиши мумкин, бироқ, қатор ҳолларда оғир кечиши ва ҳатто ўлим билан якунланиши мумкин. Бунда препаратнинг қанчалик юқори дозалари қўлланса, инфекция асоратларини ривожланиши эҳтимоли шунчалик юқори бўлади.
Солу-медрол препарати билан иммунодепрессив таъсир кўрсатувчи дозаларда даволанаётган беморларга тирик ёки тирик кучсизланган вакциналарни юбориш мумкин эмас, аммо ўлдирилган ёки фаолсизлантирилган вациналарни юбориш мумкин, бироқ бундай вакциналарни юборишга нисбатан реакция паст бўлиши ёки ҳатто бўлмаслиги мумкин. Солу-медрол препарати билан иммунодепрессив таъсир кўрсатмайдиган дозаларда даволанаётган беморларга тегишли кўрсатмалар бўйича иммунизация ўтказилиши мумкин.
Фаол туберкулёзда Солу-медрол препаратини касалликни даволаш учун тегишли туберкулёзга қарши кимётерапия билан бирга қўлланганда, Солу-медрол препаратини қўлланилиши яшин тезлигида кечувчи ва диссеминизацияланган туберкулёз ҳолатлари билан чекланиши лозим.
Агар Солу-медрол препарати латент туберкулёзи бўлган ёки мусбат туберкулин пробаси бўлган беморларга буюрилса, унда даволашни қатъий шифокор назорати остида олиб бориш лозим, чунки касаллик қайта фаоллашиши мумкин. Препарат билан узоқ муддатли даволаш вақтида бундай беморлар тегишли профилактик даволашни қабул қилишлари керак.
Солу-медрол препарати билан даволанган беморларда Капоши саркомаси қайд этилганлиги ҳақида хабар берилган. Препарат бекор қилинганида клиник ремиссия юз бериши мумкин.
Септик шокда Солу-медрол препаратининг самарадорлиги шубҳалидир. Препаратни юқори дозаларда қисқа курслар билан қўллаш юзасидан тизимли шарҳ натижалари бундай тартибда уларни қўллаш имкониятини қўллаб-қувватламайди. Солу-медрол препарати билан даволаш фонида стресс таъсирига учраши мумкин бўлган беморларга препаратнинг дозасини стрессга қадар, стресс вақтида ва ундан кейин ошириш буюрилади.
Солу-медрол препаратининг инъекциялари инъекция жойида тери ва тери ости-ёғ тўқимаси атрофиясига олиб келиши мумкин. Мазкур асорат эҳтимолини камайтириш мақсадида максимал эҳтиёткорлик чоралари кўрилиши ва препаратнинг фақат тавсия этилган дозаси юборилиши лозим. Тери ва тери ости-ёғ клетчаткасини атрофияси ҳолларини жуда кўп учраши туфайли препаратни дельтасимон мушакка юборишдан сақланиш лозим.
Солу-медрол препарати билан парентерал даволашни қабул қилаётган беморларда кам ҳолларда тери реакциялари ва анафилактик/анафилактоид реакциялар ривожланиши мумкинлиги туфайли, айниқса, агар мазкур беморда анамнезда қандайдир дори препаратларига аллергик реакциялар қайд этилган бўлса, препаратни юборишдан олдин тегишли профилактик чораларни кўриш лозим.
Солу-медрол препарати узоқ муддат давомида терапевтик дозаларда қўлланилганида ГГН тизимини супрессияси (иккиламчи буйрак усти бези етишмовчилиги) ривожланиши мумкин. Буйрак усти бези етишмовчилигининг даражаси ва давомийлиги ҳар бир пациентда индивидуал бўлиб, дозага, қўллаш сонига, қабул қилиш вақтига ва даволаш давомийлигига боғлиқдир. Мазкур таъсирнинг яққол намоёнлигини препаратни кунора қўллаш ёхуд дозани босқичма-босқич пасайтириш ёрдамида камайтириш мумкин. Нисбий етишмовчиликнинг ушбу тури даволаш тамомланганидан кейин бир неча ой давомида давом этиши мумкин, шунинг учун ушбу даврда ҳар қандай стресс вазиятларида Солу-медрол препаратини қўллаш учун яна буюриш лозим.
Бундан ташқари, Солу-медрол препаратини қўллаш бирдан бекор қилинганида ўлим ҳолатига олиб келадиган ўткир буйрак усти бези етишмовчилиги ривожланиши мумкин.
Буйрак усти бези етишмовчилигига тааллуқли бўлмаган препаратни «бекор қилиш» синдроми шунингдек Солу-медрол препарати узоқ муддат қўлланилганидан кейин уни қўллашни кескин бекор қилиш оқибатида юз бериши мумкин. Мазкур синдром анорексия, кўнгил айниши, қусиш, летаргия, бош оғриғи, қалтираш, бўғимларда оғриқ, терини қипиқланиши, миалгия, тана вазнини пасайиши ва/ёки артериал босимни пасайиши каби симптомларни ўз ичига олади. Мазкур таъсирлар қон плазмасида метилпреднизолоннинг концентрациясини пасайиши оқибатида эмас, балки қон плазмасида метилпреднизолоннинг концентрациясини бирданига ўзгариши туфайли юз бериши тахмин қилинади.
Метилпреднизолон Иценко-Кушинг синдромининг клиник кўринишларини кучайтириши мумкинлиги сабабли, Иценко-Кушинг касаллиги бўлган пациентларда метилпреднизолонни қўллашдан сақланиш лозим.
Ўткир миопатия кўпроқ метилпреднизолоннинг юқори дозалари нерв-мушак ўтказувчанлигини бузилиши бўлган беморларда (масалан, gravis миастениясида) ёки бир вақтда периферик миорелаксантлар каби антихолинергик препаратлар (масалан, панкуроний бромиди) билан даволанаётган беморларда қўлланилганида ривожланади. Бундай ўткир миопатия тарқоқ характерга эга бўлиб, кўз ва нафас тизими мушакларини шикастлаши, тетрапарез ривожланишига олиб келиши мумкин. Креатинкиназанинг миқдори ошиши мумкин. Бунда ҳолатни яхшиланиши ва соғайиш метилпреднизолонни қўллаш бекор қилинганидан кейин фақат кўп ҳафта ва ҳатто бир неча йил ўтгач юз бериши мумкин.
Гипотиреози ёки циррози бўлган пациентларда Солу-медрол препаратининг таъсирини кучайиши қайд этилади.
Солу-медрол препаратини қўллаш қон плазмасида глюкозанинг концентрациясини ошишига, мавжуд қандли диабет касаллигини кечишини ёмонлашишига олиб келиши мумкин. Солу-медрол препарати билан узоқ муддат давомида даволанаётган пациентлар қандли диабет ривожланишига мойил бўлишлари мумкин.
Солу-медрол препарати билан даволаш фонида эйфория, уйқусизлик, кайфиятни беқарорлиги, шахсиятни ўзгариши ва оғир депрессиядан тортиб то ўткир руҳий ҳолатларгача бўлган турли руҳий бузилишлар ривожланиши мумкин. Бундан ташқари, мавжуд эмоционал беқарорлик ёки психотик реакцияларга мойиллик кучайиши мумкин.
Солу-медрол препарати қўлланилганида потенциал оғир руҳий бузилишлар юзага келиши мумкин. Симптомлар одатда даволаш бошланганидан кейин бир неча кун ёки ҳафта давомида намоён бўлади. Реакцияларнинг кўпчилиги доза пасайтирилганидан кейин ёхуд препарат бекор қилинганидан кейин йўқолади. Шунга қарамай, специфик даволаш талаб қилиниши мумкин.
Пациент ва/ёки уларнинг қариндошларини пациентнинг руҳий ҳолатида ўзгаришлар пайдо бўлганида (айниқса депрессив ҳолатларда ва суицидга (ўз жонига қасд қилишга) уринишларда) тиббий ёрдам олиш учун мурожаат қилиш зарурлиги ҳақида огоҳлантириш лозим. Шунингдек пациент ва/ёки уларнинг қариндошларини препаратнинг дозаси пасайтирилган вақтда ёки ундан кейин дарҳол ёхуд препарат бекор қилинганидан кейин руҳий бузилишлар ривожланиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантириш лозим.
Солу-медрол препаратини узоқ муддат давомида қабул қилиш орқа субкапсуляр катаракта ва ядро катарактаси (айниқса болаларда), кўриш нервини шикастланиши мумкин бўлган ҳолда экзофтальм ёки глаукома юзага келишига олиб келиши ҳамда иккиламчи замбуруғли ёки вирусли инфекцияни юқтириб олишни чақириши мумкин.
Метилпреднизолон билан даволаш марказий сероз хориоретинопатиясини ривожланишига олиб келиши мумкин, бу ўз навбатида кўз тўр пардасини кўчишига олиб келиши мумкин.
Солу-медрол препарати қўлланилганида артериал босимни ошиши, организмда суюқлик ва тузларни ушланиб қолиши, калийни йўқотилиши, гипокалиемик алкалоз қайд этилган. Мазкур таъсирлар препаратнинг синтетик ҳосилалари қўлланилганида камроқ даражада намоён бўлади, уларни катта дозаларда қўллаш ҳоллари бундан мустаснодир. Эҳтимол, тузни ва калий сақловчи маҳсулотларни истеъмол қилишни чеклаш талаб этилиши мумкин.
Глюкокортикостероидлар қўлланилганида тромбозлар, жумладан вена тромбоэмболияси ҳоллари ҳақида хабар қилинган. Шунинг учун глюкокортикостероидларни ҳозирги вақтда тромбоэмболия асоратлари бўлган ёки ушбу асоратларни ривожланишига мойиллиги бўлган пациентларда эҳтиёткорлик билан қўллаш лозим.
Метилпреднизолон билан даволаш давомида пептик ярани ривожланиши эҳтимоли тўғрисида ягона фикр мавжуд эмас. Солу-медрол препарати билан даволаш пептик яра симптомларини ниқоблаши мумкин ва ушбу ҳолатда тешилишлар (перфорация) ёки қон кетишлар сезиларли оғриқ синдромисиз ривожланиши мумкин. НЯҚП лар билан бир вақтда қўлланилганида меъда-ичак йўлларида яралар ҳосил бўлиши хавфи ошади.
Юрак-қон томири тизими томонидан дислипидемия, артериал босимни ошиши каби, Солу-медрол препаратининг бундай ножўя реакциялари мойил бўлган пациентларда Солу-медрол препаратининг юқори дозалари қўлланилган ва узоқ муддатли даволанган ҳолларда янги реакцияларни қўзғатиши мумкин. Шу сабабли юрак-қон томир касалликлари хавфи омиллари бўлган пациентларда Солу-медрол препаратини эҳтиёткорлик билан қўллаш лозим. Юрак фаолияти устидан мунтазам назорат қилиш зарур. Солу-медрол препаратининг паст дозаларини кунора қўллаш мазкур ножўя таъсирларнинг яққол намоён бўлишини пасайтириши мумкин.
ГКС, шу жумладан метилпреднизолон билан тизимли даволанишни қабул қилаётган, феохромоцитомадан азият чекаётган пациентларда симпато-адреналли кризлар ривожланиши ҳоллари (шу жумладан ўлим билан якун топган ҳоллар) ҳақида хабар қилинган. Феохромоцитомага шубҳа қилинган ёки касаллик тасдиқланган пациентларда метилпреднизолонни фақат хавф/фойда нисбати синчковлик билан баҳоланганидан кейин қўллаш лозим.
Мазкур препарат таркибида бензил спиртини сақлайди. Бензил спирти болаларда «бўғилиш синдроми»ни келтириб чиқариши ва ўлим билан якунланиши мумкин. Солу-медрол препаратининг одатдаги даволаш дозалари бензил спиртини «бўғилиш синдроми» ривожланишини келтириб чиқарувчи дозаларига қараганда кичик дозаларда сақлашига қарамай, бензил спиртининг токсик таъсирлари ривожланиши мумкин бўлган минимал концентрацияси номаълум. Ушбу асоратнинг ривожланиш хавфи даражаси юборилган препарат миқдорига, шунингдек жигарни ушбу кимёвий бирикмани детоксикация қилиш қобилиятига боғлиқ. Чала туғилган болалар ва тана вазни кичик бўлган болалар қолган болаларга нисбатан мазкур синдром ривожланишида катта хавфга эга. Шу сабабли препаратни янги туғилган болаларда қўллаш тавсия этилмайди.
Ҳомиладорлик ва лактация даврида қўлланиши
Ҳайвонларда ўтказилган қатор тадқиқотларда метилпреднизолоннинг юқори дозаларини урғочи ҳайвонларга юбориш, ҳомилада ривожланиш нуқсонларини юз беришига олиб келиши мумкинлиги кўрсатилган. Бироқ, қатор клиник тадқиқотларда метилпреднизолонни ҳомиладорлик вақтида қўллаш туғма нуқсонларни келтириб чиқармаслиги кўрсатилган. Ҳомиладор аёлларда ўтказилган тадқиқотлар метилпреднизолоннинг зарар келтириши мумкинлигини истисно этмаса-да, препаратни ҳомиладорлик даврида ёки туғруқ ёшидаги аёлларда фақат онада кутилаётган даволаш самараси препаратнинг ҳомилага салбий таъсири хавфидан юқори бўлсагина қўллаш мумкин. Метилпреднизолонни ҳомиладорлик вақтида қўллаш учун фақат мутлақ кўрсатмалар бўйича буюриш лозим.
Метилпреднизолон йўлдош орқали осон ўтади. Бир ретроспектив тадқиқотда метилпреднизолонни қабул қилган оналарда чақалоқларни кичик вазнда туғилиш ҳолларини кўпайиши аниқланган. Ҳомиладорлик вақтида ГКС нинг анча катта дозаларини қабул қилган оналардан туғилган болалар буйрак усти бези гипофункциясининг бўлиши мумкин бўлган симптомларини аниқлаш мақсадида синчков текширувдан ўтишлари лозим. Лекин туғилишига қадар ГКС таъсирига учраган гўдакларда буйрак усти бези етишмовчилиги кам учрайди.
Метилпреднизолонни туғруқнинг кечишига ва натижасига таъсири номаълум.
Ҳомиладорлик вақтида оналари метилпреднизолон қабул қилган янги туғилган чақалоқларда катарактани ривожланиши ҳоллари қайд этилган.
Метилпреднизолон ўсишни тўхтатиб қўйишни ва эндоген ГКС лар билан ўзаро таъсирни келтириб чиқариши мумкин бўлган миқдорларда она сутига ўтади, шунинг учун эмизиш даврида Солу-медрол препаратини буюриш зарурати туғилганида эмизишни тўхтатиш лозим.
Эритувчи сифатида қўлланиладиган бензил спирти йўлдош орқали ўтади.
Ҳайвонларда ўтказилган тадқиқотларда глюкокортикостероидлар фертилликка салбий таъсир кўрсатиши кўрсатиб берилган.
Препаратни транспорт воситаларини бошқариш ва механизмлар билан ишлаш қобилиятига таъсири
Бош айланиши, кўришни бузилиши ва қувватсизликни ривожланиши эҳтимоли муносабати билан Солу-медрол препаратини қўллаганда транспорт воситаларини бошқарувчи ҳамда диққатни юқори даражада жамлашни ва тезкор ҳаракат реакцияларини талаб этувчи фаолият турлари билан шуғулланувчи шахслар эҳтиёткорликка риоя этишлари лозим.
Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгандан сўнг қўлланмасин!
Метилпреднизолон дозасини ошириб юборилишининг клиник синдроми таърифланмаган. Метилпреднизолоннинг дозаси ошириб юборилганида ўткир токсиклик ҳолатлари тўғрисида хабарлар жуда ҳам кам. Метилпреднизолоннинг дозаси сурункали ошириб юборилганида Иценко-Кушинг синдроми симптомлари кузатилиши мумкин. Махсус антидот мавжуд эмас. Симптоматик даволаш ўтказилади. Метилпреднизолон диализда чиқарилади.
Вена ичига ва мушак ичига юбориш учун эритмани тайёрлаш учун 40 мг, 125 мг, 250 мг лиофилизат:
Бирламчи ўрами: 40 мг фаол модда ва 1 мл эритувчи; 125 мг фаол модда ва 2 мл эритувчи; 250 мг фаол модда ва 4 мл эритувчи гидролизга барқарор рангсиз I классли шишадан (Евр. Фарм.) тайёрланган Act-O-Vialâ икки сиғимли флаконларга жойланган бўлиб, бутил каучукдан тайёрланган 2 та тиқин билан беркитилган (биттаси иккита сиғимни ажратиб туради, бошқаси флаконни юқоридан ёпиб туради), юқоридаги тиқин устида пластик активатор мавжуд.
Иккиламчи ўрами: битта икки сиғимли Act-O-Vialâ флакони қўллаш бўйича йўриқнома билан бирга картон қутига жойланган.
500, 1000 мг ли инъекцияларга эритмани тайёрлаш учун лиофилизат:
Лиофилизат: 500 мг ёки 1000 мг фаол модда гидролизга барқарор рангсиз I классли шишадан (Евр. Фарм.) тайёрланган флаконларга жойланган бўлиб, бутил каучукдан тайёрланган тиқинлар билан беркитилган ҳамда пластмассали ҳимоя қопқоқлари бўлган алюминли қалпоқчалар билан гардишланган;
Эритувчи: 7,8 мл (500 мг учун) ёки 15,6 мл (1000 мг учун) эритувчи гидролизга барқарор рангсиз I классли шишадан (Евр. Фарм.) тайёрланган флаконларга жойланган бўлиб, бутил каучукдан тайёрланган тиқинлар билан беркитилган ҳамда пластмассали ҳимоя қопқоқлари бўлган алюминли қалпоқчалар билан гардишланган;
Иккиламчи ўрами: лиофилизатли битта флакон ва эритувчмили битта флакон (1 та жамланма) қўллаш бўйича йўриқнома билан бирга картон қутига жойланган.
Эритилмаган препарат ва препарат эритмасини 15-25 °C ҳароратда сақлансин.
40 мг/1 мл ва 125 мг/2 мл лиофилизат учун 2 йил.
250 мг/4 мл, 500 мг ва 1000 мг лиофилизат учун 5 йил.
Препарат эритмаси тайёрланганидан кейин 12 соат давомида қўллаш учун яроқлидир.
Шифокор рецепти бўйича.
Пфайзер МФГ. Бельгия Н.В.
Nomi | Narxi so'm |
---|---|
Solu-Medrol vena ichiga va mushak ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash uchun liyofilizat, 500 mg (flakon) + erituvchi 9 mg / ml, 7,8 ml (flakon) | 148800 so'm |
Solu-Medrol vena ichiga va mushak ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash uchun liyofilizat, 1000 mg (flakon) + erituvchi 9 mg / ml, 15,6 ml (flakon) | 155000 so'm |